نوربرت الیاس در شهر بریسواو به دنیا آمد که هنگام تولد او جزء خاک آلمان بود و اکنون در شمار شهرهای لهستان است. الیاس آلمانی بود و یهودی، و نظیر همگامانش، کسانی چون کارل مانهایم و تئودور آدورنو، با روی کار آمدن نازی‌ها ناچار به جلای وطن شد. ابتدا چندی در پاریس اقامت کرد، اما سرانجام مقیم لندن شد.

"نوربرت الیاس سهم مهمی در بالیدن و شکوفایی نظریه اجتماعی در روزگار ما داشته‌است. کار او نمونه‌ی پر قدرتی است از امکانات نهفته در ترکیب و تألیفی بدیع که از پویاترین عناصر تفکر جامعه شناسی کلاسیک قوام یافته‌ است، در عین حال که الیاس با حفظ استقلال فکری به رویارویی با طیف وسیعی از شواهد تجربی بر می‌خیزد. واژگان نظری ویژه‌ی وی حالت صلب و ایستای عرف‌های حاکم بر علوم اجتماعی را بر هم می‌زند و به خواننده امکان می‌دهد فراتر از ثنویت‌هایی چون فرد/جامعه یا دولت/جامعه به مناقشه‌های حل و فصل ناشده‌ای که این دوگانه انگاری‌ها به بار آورده‌اند نظر افکند."

رابرت فان کریکن

الیاس در آغاز فلسفه خواند و پس از پایان تحصیل به همکاری با کارل مانهایم جامعه شناس در دانشگاه فرانکفورت روی آورد. در همین دوران ماکس هورکهایمر و تئودور آدورنو کمر به پایه گذاری انستیتو تحقیقات اجتماعی فرانکفورت بستند و در آنجا بود که الیاس کار نگارش کتاب «جامعه درباریان» را در سال ۱۹۳۳ به پایان رساند. هواداران حزب ناسیونال سوسیالیست در همین اثنا وی را از خاک آلمان بیرون راندند؛ الیاس از راه پاریس به انگلستان رفت و در لندن اقامت کرد، و پر آوازه‌ترین کتابش، «فرآیند گسترش تمدن» را در فاصله‌ سال‌های ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۹ در موزه‌ی بریتانیا نوشت. کتاب الیاس کوششی بود در راه تحلیل تاریخی رشد و تحول ساختار شخصیت بشر، و به تعبیر خود وی، نقدی بود بر روان‌شناسی دانشگاهی مسلط بر مطالعات و تحقیقات آن سال‌ها. اندیشه‌های الیاس چندان غریب و خلاف آمد بود که سال‌های سال در هیچ دانشگاهی رخصت تدریس نیافت، تا سرانجام در ۱۹۵۴، در ۵۷ سالگی، در دانشگاه لیسستر به سمت دانشیاری منصوب شد. در آنجا بود که او بر بسیاری از جامعه شناسان پیش‌رو عصر ما تأثیر گذاشت. سرشاری ذهن پویا و نفوذ فکری واقعی او در نظریه اجتماعی در دهه‌ی ۱۹۷۰ هویدا شد و اوج گرفت، به ویژه پس از بازنشستگی و در دوران اقامت در هلند و آلمان که دانشجویان نسخه‌های بی‌اجازه چاپ و تکثیر شده‌ی کتاب فرآیند گسترش تمدن را در کنار کتاب مراقبت و تنبیه میشل فوکو با اشتیاق می‌خواندند.