کتاب ایرانیان، دوران باستان تا دوره معاصر نوشته دکتر همایون کاتوزیان با ترجمه حسین‌ شهیدی از سوی نشر مرکز منتشر شد. تاریخ ایران اگرچه بلند و پرماجراست، در بلند‌مدت از تداوم برخوردار نبوده بلکه مجموعه‌ای از دوره‌های کوتاه و به هم‌ پیوسته را در برگرفته است.

موضوع این کتاب «چیستی» تاریخ ایران و هم «چگونگی» و «چرایی» آن است. در راه انجام این سه کار با هم نویسنده ملاحظاتی تطبیقی نیز میان تاریخ ایران و تاریخ اروپا انجام داده تا نشان دهد که جامعه ایران و تاریخ پر نقش و نگار آن با آنچه که در غرب گذشته تفاوت‌های مهمی داشته است. این کتاب علاوه بر پیشگفتار و مقدمه و پیوست، شامل ۱۲ فصل است.

فصل‌های اول تا ششم کتاب در‌بردارنده تاریخ ایران باستان تا قرن نوزدهم میلادی است. فصل‌‌های هفتم تا دوازدهم نیز درباره تحولات تاریخ ایران از قرن نوزدهم تا انقلاب بهمن ۱۳۵۷ به نگارش درآمده است. «افسانه‌ها، اسطوره‌ها، تاریخ باستان»، «یونانیان، پارتیان، پارسیان»، «اعراب، اسلام و ایرانیان»، «ترکان و مغولان»، «بار دیگر امپراتوری ایران»، «فروپاشی و وحدت دوباره»، «معمای اصلاح و تجدد»، «انقلاب برای قانون»، «حکومت استبدادی نوین»، «اشغال، ملی شدن نفت و دیکتاتوری»، «انقلاب سفید» و «انقلاب بهمن ۱۳۵۷» به ترتیب فصول دوازده‌گانه کتاب را تشکیل داده‌اند.