ناصرالدین شاه نخستین پادشاه ایران بعد از اسلام بود که به اروپا مسافرت کرد. وی در اولین سفر خود به بریتانیا لقب شوالیه انجمن گار‌تر، بالا‌ترین مقام سلحشوری بریتانیا را گرفت. سفرنامه‌هاى ناصرالدین‌شاه به دو گروه سفرنامه‌های داخلی و خارجی تقسیم مى‌شود. سفرنامه‌هاى داخلى این شاه قاجار شامل سفرنامه خراسان، سفرنامه عراق عجم، سفرنامه مازندران و سفرنامه قم می‌شود. سفرنامه‌هاى خارجى نیز سفر عتبات و سه سفرنامه فرنگستان است

میرزا حسین‌خان ترتیب سفر ناصرالدین شاه به عتبات عالیات را با هماهنگی با عثمانی داد و با جلب اعتماد او فعالیت برای ایجاد اصلاحات در امور مملکتی را آغاز کرد. 

در این سفر شاه را با مبانی حکومت در غرب و ساختارهای جدید دولتی آشنا کرد و ایرانیانی را که از جور قاجار ترک وطن کرده به عراق آمده بودند به شاه نشان داد. 

شاه در پایان سفر به عتبات، میرزا حسین‌خان را با خود به تهران آورد و او را به «وزارت عدلیه و اوقاف و وظایف» گمارد.