مطالب این کتاب در شش فصل سامان یافته است 'از طبیعت و جغرافیا تا فرهنگ و هویت', موفقیت جغرافیایی و اقلیمی, نام و نشان باستانی, همچنین باورهای ایرانیان و مسلمانان از جهان‌شناسی طبیعی و مقایسه آن با عقاید یونانیان بررسی شده است .در فصل دوم (شکل‌گیری و پویایی جامعه) این مباحث آمده است :دوران‌بندی‌های عمومین انسان در فراگرد زیست طبیعی ـ اجتماعی, نخستین جماعت‌ها در ایران زمین, تحولات زیستی ـ فرهنگی, و برخوردها و تماس‌های فرهنگی .در فصل سوم با عنوان 'از شکل گیری تا مهاجرت و هم‌جوشی 'مشخصه‌های کهن اجتماعی, کوچ تاریخی آریایی‌ها و ادغام فرهنگی ـ اجتماعی معرفی می‌شود' .تمرکز حکومتی و وحدت زمانی', 'چگونگی مرزهای تاریخی ایران زمین در عصر باستان 'و 'مرزهای ایران در اعصار اسلامی 'عناوین دیگر فصل‌های کتاب به شمار می‌روند .

این کتاب آگاهی‌های مهم، دقیق و سودمندی را در حوزه‌های گوناگون "ایران پژوهی" در دسترس همه ایران‌دوستان و جوانان علاقه‌مند کشورمان قرار می‌دهد.