ملكم در سال ۱۲۴۹ هجري قمري در قصبه جلفا (كه اكنون از محله‌هاي اصفهان است) در خانواده‌اي متوسط زاده شد.

۲ پدرش ميرزا يعقوب سنگ‌تراشي از ارامنه‌ جلفاي اصفهان بود كه به قولي اسلام آورده بود. ملكم براي تحصيل به فرانسه رفت و پس از بازگشت بارها به ماموريت‌هاي سياسي به اروپا سفر كرد. پژوهشگران تاريخ سياسي ايران وي را از روشنفكران نسل اول ايران مي‌‌دانند.كارهاي او مجموعه متنوعي از فعاليت اداري، مبارزه سياسي، انتشار و ترويج افكار آزادي‌خواهي را شامل مي‌‌شده و نيز برخي به او اتهام‌هايي نظير سوءاستفاده مالي و كلاهبرداري وارد ساخته اند. اما شايد مهم‌ترين كار او انتشار نشريه قانون است كه در آشنا كردن نخبگان جامعه ايران در دوره قاجار با مفاهيم حكومت قانون و اصول آزادي‌خواهي سهمي به سزا داشت و از عوامل موثر در جنبش مشروطه ايران بود.

او در ۱۳۲۶ هجري قمري در شهر لوزان كشور سوئيس درگذشت.