یادداشت‌های زندان 83-1379

بخشی از مقدمه‌ی کتاب:

آنچه در این مجموعه می‌بینید و می‌خوانید، خاطرات یا بهتر است گفته شود یادداشت‌های زندان من از ۱۵ مرداد ۱۳۷۹ تا ۱۸ بهمن ۱۳۸۳ است. نخست شرحی در باب چگونگی و چرایی این یادداشت‌ها می‌دهم و آنگاه به برخی نکات ضروری اشارتی می‌کنم. در طول چهار سال و نیم زندان، یا‌دداشت روزانه یا چندروزانه داشتم. البته در چهار ماه و نیم نخست، که در بند قرنطینه زندان ۳۲۵ (زندان دادگاه ویژه روحانیت) بودم چیزی ننوشتم. چرا که با توجه به فضای محدود بند، امکان یادداشت نبود، اما پس از آن که به بند عمومی منتقل شدم، حوادث را از لحظات نخستین آن یعنی از روز دعوت به شرکت در کنفرانس برلین و دوران اقامت در پاریس، تا بازگشت و بازداشت و بازجویی و محاکمه را یادداشت کردم؛ و پس از آن که حوادث گذشته تمام شد، حوادث جاری زندان را غالباً به شکل روزانه و با تاریخ نوشتم. چنان که خواهید دید، نوشته‌ها مرتب و روزانه نیست، بلکه هربار که حادثه یا خبری بود و تشخیص می‌دادم که به یادداشت‌اش می‌ارزد، آن را یادداشت می‌کردم. هرچند در هرحال، اخبار و رخدادهای مربوط به خود من اولویت داشت، اما دیگر رخدادهای قابل ذکر نیز مورد توجه بود و نوشته می‌شد. معیار اصلی من رویدادها و اخباری بود که حداقل در آن لحظه فکر می‌کردم یادآوری‌اش برای خودم و اطلاع از آنها برای دیگران و به ویژه نسل‌های بعدی مفید و عبرت‌آموز خواهد بود. انگیزه اساسی من هم این بود که با انتقال این تجارب به مردمان زمان خودم و به ویژه به کسانی که در دورترها زندگی می‌کنند و چه بسا هیچ اطلاعی از زمان و زمانه «من» و «ما» ندارند، کمکی کنم و به انباشت تجربه و تعقل آنان بیافزایم؛ و اندک پرتوی بر افق تیره‌ای بیافکنم که به دست حاکمان و مستبدان و ستمگران زمانه پدید آمده و راه روشنگری را بسته است.