یکی از سنت‌ها و آیین‌های قدیمی در هنر عاشیقی که حالت نمایشی دارد، سنت دئیشمه یا مشاعرهٔ رودرروی عاشیق‌ها با مراسم خاصی در حضور مردم است که طی این مشاعره، عاشیقِ بازنده باید ساز خود را به عاشیقِ برنده، به‌نشانهٔ تسلیم و قبول شکست تحویل دهد.

دئیشمه یکی از مشکل‌ترین عرصه‌های هنر عاشیقی است، زیرا کلیهٔ مضامین هنری، حکمی و عرفانی باید به‌طور بداهه در مشکل‌ترین قالب‌های شعر عاشیقی ساخته و پرداخته شود. در داستان‌ها و منظومه‌های عاشیقی، قهرمانان داستان در لباس عاشیق و در میدان‌های مشاعره و دئیشمه بر حریفان خود پیروز می‌شوند. این کتاب سیر تکاملی و تاریخی هنر عاشیقی را با رویکردی نمایشی تجزیه و تحلیل می‌کند.