اینکه افکار روسو پیچیده و گاه توام با ایهام است شک نیست. اما آنچه این فیلسوف را برجسته می‌کند، علاوه بر نظراتش در قلمرو علم تربیت، عقایدش در خصوص مساوات و عدالت اجتماعی است. در کتاب فرارداد اجتماعی پایه‌های حکومت دموکراسی را طرح ریزی می‌کند و زمینه‌ساز انقلاب فرانسه می‌شود؛ و در همین کتاب است که گفته‌ است برتری همواره از آن ملت است و نه حکومت. کتاب اعترافات همراه با دیگر مکتوباتش شالوده مکتب رمانتیسم قرن هجده را شکل داده و بر رمانتیک‌های آن عصر و نیز بعدها بر هنرمندان قرن نوزده تاثیری سودمند داشته است. اثر مشهور روسو در امر تعلیم و تربیت، کتاب امیل است که گفته‌اند نسل دوره اول انقلاب فرانسه را پرورش داده است و دستمایه‌ای شده است برای اصلاحات اخلاقی-تربیتی نسل‌های بعد که ماییم و نسل ما.