بیشتر گفتارهای این مجموعه، چنانكه در فهرست گفتارها نمایان است، صورت مكتوب سخنرانی‌هایی است كه در مناسبت‌های مختلف انجام شده‌ است. عمده اطلاعات مربوط به احوال و اندیشه‌های شمس و مولانا در این مجموعه از آثار خود آنان، یعنی مقالات شمس تبریزی، مثنوی معنوی، دیوان كبیر و فیه مافیه گرفته شده‌ است كه آن‌ها را منابع اصلی باید به شمار آورد. در شرح و تفصیل مطالب نیز به نوشته‌های سلطان ولد و سپهسالار و افلاكی استناد شده‌‌ است كه این سه تن كهن‌ترین روایت‌گران درباره آن دو بزرگوارند. فهرست این كتاب شامل دیباچه، بیست گفتار و كتابنامه و نمایه است. عنوان برخی از گفتارهای این كتاب بدین شرح است: صیادی كه به شكار سیمرغ رفت، غروب شمس، جایگاه مقالات شمس در ادب و عرفان ایران، نیازهای وجودی انسان معاصر و انعكاس آن در كلام مولانا، شاخصه‌های مهم عرفان شمس و مولانا، خدا و معنی، مروری بر مثنوی چاپ عبدالكریم سروش، شمس تبریز و خیام، تبریز در آیینه كلام مولانا، شمس تبریزی و شیخ حسن بلغاری، آیا شیخ اشراق قربانی بلندپروازی‌های سیاسی خود شد؟ این نامه از مولاناست نه از شمس تبریز، مولانا در فن مناظره، یادداشتی درباره ترجمه ویلیام چیتیک از مقالات شمس تبریزی. باغ سبز، گفتارهایی درباره شمس و مولانا، نوشته محمدعلی موحد.